Hai "đầu tàu kinh tế" nói gì về sự ì ạch trong giải ngân vốn đầu tư công

Ngày 26/9, Chính phủ tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc về đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công và thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia do Thủ tướng trực tiếp chủ trì.

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, hiện mới có 12 địa phương, đơn vị có tỷ lệ giải ngân trên 70% gồm: Quảng Ngãi, Hưng Yên, Ngân hàng Chính sách xã hội, Thái Bình, Quảng Ninh, Ninh Bình, Tây Ninh, Thái Nguyên, Bắc Giang, Trung ương Mặt trận tổ quốc, Bà Rịa - Vũng Tàu và Tiền Giang.

Còn trong số 51 đơn vị, địa phương giải ngân thấp hơn mức bình quân của cả nước có 14 bộ, ngành, địa phương giải ngân dưới 20%. Đáng chú ý, trong đó bao gồm của Hà Nội và TP.HCM là hai đầu tàu kinh tế của cả nước.

Tham dự hội nghị tại các điểm cầu, đại diện lãnh đạo hai thành phố trên đã có một số chia sẻ về tình trạng chậm giải ngân của địa phương mình; cũng như nêu phương hướng thực hiện trong những tháng cuối năm.

Khó khăn trước hết vẫn là công tác giải phóng mặt bằng

Theo ông Phan Văn Mãi, Chủ tịch TP.HCM, năm 2022, Quốc hội và Thủ tướng giao vốn gần 52.000 tỷ đồng, sau này giao thêm và tăng lên 54.000 tỷ đồng cho thành phố. Đến ngày 23/9, TP.HCM mới giải ngân được 10.877 tỷ đồng trong tổng số 37.997 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 25%.

Về con số này, lãnh đạo thành phố cho biết, do TP.HCM là địa phương cân đối ngân sách, với tỷ lệ điều tiết 21%, thành phố phải bảo đảm nhiệm vụ chi thường xuyên trước, còn lại mới chi đầu tư phát triển.

Năm 2022, HĐND TP.HCM hiện cân đối nguồn thu, bảo đảm chi được 42.508 tỷ đồng. Trong số này, có 4.478 tỷ đồng là khoản bội chi ngân sách từ nguồn vay nước ngoài nhưng nhiệm vụ chi chưa rõ. Vì vậy, Chủ tịch UBND TP.HCM kiến nghị điều chỉnh giảm thêm khoản này, khi đó TP.HCM chỉ còn chi 37.997 tỷ đồng và là con số thống nhất để tính tỷ lệ giải ngân.

Như vậy, so với tổng vốn được Thủ tướng giao ban đầu, nguồn vốn đầu tư công mới của TP.HCM giảm khoảng 16.000 tỷ đồng.

Tại hội nghị, một trong những nguyên nhân của sự "ì ạch" mà lãnh đạo TP.HCM nêu ra đó là khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng. Trong đó, một số dự án tồn tại chục năm nay, ảnh hưởng lớn đến công tác đầu tư và giải ngân.

Tuy nhiên, cũng theo ông Mãi, vừa qua, TP.HCM đã tập trung nhiều giải pháp quyết liệt, nhiều dự án giao thông tồn tại cả chục năm đã được khởi động trở lại.

Bên cạnh đó, TP.HCM cũng đã lập tổ công tác chuyên về giải phóng mặt bằng để tập trung các địa bàn có khối lượng lớn và phức tạp như TP.Thủ Đức và một số quận huyện. Dự kiến đến tháng 10/2022 sẽ cơ bản tháo gỡ được giải phóng mặt bằng trên 90% để phục vụ triển khai các dự án.

Một nguyên nhân khác, đó là giá cả vật liệu xây dựng, nhân công, xe, máy móc… biến động làm cho nhà thầu thi công cầm chừng. Về khó khăn này, lãnh đạo TP.HCM cho biết đã gặp từng nhà thầu cụ thể trong từng dự án để tháo gỡ, thuyết phục.

Thêm vào đó, thủ tục đầu tư các dự án ODA cần phải điều chỉnh dự án, điều chỉnh thời gian thực hiện, bố trí vốn, ký kết hiệp định vay mất nhiều thời gian.

Ngoài ra, theo ông Phan Văn Mãi, thành phố đã thành lập các tổ công tác chuyên đề (dự án vốn lớn, ODA, giải phóng mặt bằng), rà soát từng dự án, làm việc, tổ chức giao ban định kỳ với từng chủ đầu tư lên kế hoạch giải ngân từ đây đến cuối năm. Nhiều dự án khả năng đến cuối tháng 11, tháng 12 năm nay giải ngân đạt kế hoạch.

Cũng theo Chủ tịch TP.HCM, dự kiến đầu tháng 10, HĐND sẽ có buổi họp chuyên đề để thực hiện đối với các nội dung có thể điều chỉnh vốn trong địa bàn.

Đối với Hà Nội, thông tin về tình hình giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2022 của thành phố, Phó chủ tịch Hà Minh Hải cho biết, kết quả giải ngân đến ngày 23/9 là hơn 17.170 tỷ đồng, đạt 33,6% kế hoạch, chưa đạt được như mong muốn và chỉ đạo của Chính phủ.

Tương tự như TP.HCM và nhiều địa phương khác, Phó chủ tịch UBND Hà Nội cũng nêu lên những điểm nghẽn, nút thắt cản trở công tác giải ngân đầu tư công của thành phố như: Khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng, trọng tâm là việc xác định nguồn gốc đất...; Khó khăn do biến động giá nguyên, nhiên, vật liệu; Dự án ODA có rất nhiều khó khăn, vướng mắc...; Cũng như việc hoàn thiện thủ tục đầu tư một số dự án còn chậm do vướng mắc trong thực hiện chỉ giới đường đỏ, quy hoạch, tuân thủ quy định chuyên ngành.

Lãnh đạo Hà Nội cho biết, trước tình hình trên, HĐND thành phố đã thông qua Đề án phân cấp quản lý nhà nước, ủy quyền trên địa bàn. Đây là cơ sở rất quan trọng, có tính chiến lược lâu dài để thực hiện giảm đầu mối, tầng nấc, tăng tính chủ động cho cấp cơ sở; với tinh thần cấp nào sát thực tế hơn, giải quyết kịp thời và phục vụ tốt hơn yêu cầu của tổ chức, người dân thì giao cấp đó thực hiện.

Cùng với đó, lãnh đạo Hà Nội cho biết cũng yêu cầu các chủ đầu tư căn cứ năng lực hiện có và các điều kiện thực hiện, có văn bản cam kết thực hiện công tác giải ngân vốn năm 2022. Đến nay, toàn bộ các chủ đầu tư đã có văn bản cam kết giải ngân với Thành phố.

Đồng thời, phân công các lãnh đạo là Thường vụ Thành ủy theo địa bàn, lĩnh vực phụ trách trực tiếp chỉ đạo, đôn đốc công tác giải ngân vốn đầu tư công để phấn đấu tỷ lệ giải ngân toàn thành phố tới hết năm đạt 93,2% kế hoạch vốn được giao.